Przetoka okołoodbytnicza
Przetoka okołoodbytnicza (łac. fistula ani, ang. perirectal fistula) zwana też przetoką odbytu jest trudnym do leczenia i uciążliwym schorzeniem, którym zajmują się chirurdzy proktolodzy. Przetoka okołoodbytnicza to wąski kanał otoczony (wysłany) ziarniną, który swe ujście wewnętrzne ma w odbytnicy lub kanale odbytu, a zewnętrzne - najczęściej - na powierzchni skóry.Przyczyny powstawania ropni (często poprzedzają pojawienie się przetoki) i przetok okołoodbytniczych najczęściej upatrywane są w ekspansji zakażenia gruczołów odbytowych Hermanna na sąsiednie tkanki kanału odbytu i odbytnicy. Obecnie uważa się, że w wyniku ostrego zakażenia najczęściej powstaje ropień okołoodbytniczy, a w zakażeniach przewlekłych z kolei wytwarza się przetoka okołoodbytnicza. Wśród mniej znaczących lub rzadziej występujących przyczyn powstawania przetoki okolic odbytu wymienia się np. choroby zapalne jelita grubego, a także zakażenia skóry i tkanki podskórnej, jak również jako powikłanie choroby Leśniowskiego-Crohna, czy wrzodziejącego zapalenie jelita grubego. Wśród innych przyczyn podaje się również szerzenie się zakażenia w przebiegu szczeliny odbytu, zakrzepowo zmienionych żylaków odbytu, torbieli nadguzicznej, zapalenia okostnej kości krzyżowej, guzicznej lub kulszowej, jak również z powodu obecności nowotworów bądź ciał obcych odbytu i odbytnicy.Istnieje wiele rozmaitych klasyfikacji przetok okołoodbytniczych, w których kierowano się umiejscowieniem ujścia wewnętrznego i zewnętrznego przetoki oraz przebiegiem jej kanału w odnisieniu do układu zwieraczowego odbytnicy. Przykładem takiej próby jest podział przetok okołoodbytniczych na trzy grupy (Goodsall i Miles): 1. przetoka całkowita — posiada dwa ujścia – przez skórę na zewnątrz i przez błonę śluzową do światła odbytnicy; 2. przetoka ślepa zewnętrzna — otwór zewnętrzny jest niewidoczny; 3. przetoka ślepa wewnętrzna — analogicznie do poprzedniej - czyli z niewidocznym otworem wewnętrznym. Dalej podział następuje zależnie od przebiegu kanału, mamy zatem przetoki podskórne, podśluzówkowe i podmięśniowe. Obecnie najczęściej stosowanym podziałem jest klasyfikacja przetok zaproponowana przez Parksa. Podstawą dla jej przeprowadzenia było założenie, iż przetoki okołoodbytnicze powstają w kryptach Morgagniego z uwzględnieniem kierunku oraz stosunku kanału przetoki do mięśni zwieraczy i dźwigacza odbytu. Zależnie od przebiegu kanałów w przetokach podzielono na międzyzwieraczowe, przezzwieraczowe, nadzwieraczowe i pozazwieraczowe.
Rozpoznanie
Przetoka okołoodbytnicza często poprzedzona jest ropniem okołoodbytniczym. O jej istnieniu świadczyć może nawrót choroby w wyniku nieskutecznego leczenia ropnia np. przez nacięcie i drenowanie lub samoistnego opróżnienia ropnia bez interwencji chirurgicznej. Objawami jest m.in. permanentny bądź okresowo nawracający wyciek ropny, podrażnienie skóry okolic odbytu, pieczenie, uczucie znacznego dyskomfortu związanego np. z zapachem wydzielającej się ropy, itp. W diagnostyce przedoperacyjnej wykorzystuje się takie badania obrazowe jak ultrasonografia przezodbytnicza, fistulografia, rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa. Ważną jest także diagnostyka bakteriologiczna przetoki. Decydującą o sposobie leczenia jest jednak diagnostyka śródoperacyjna, w której wykorzystuje się anoskop i proktosigmoidoskop, w celu ustalenia położenia ujścia wewnętrznego przetoki okołoodbytniczej i przebiegu kanału przetoki w stosunku do zwieraczy odbytu (tzw. sondowanie przetoki).
Leczenie
Ambulatoryjnie wykonywany zabieg w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym polegający na nacięciu ropnia, wyczyszczeniu go i założeniu drenu.
W przypadku przetok okołoodbytniczych postępowanie jest zależne od rodzaju przetoki i polega na jej wycięciu i pozostawieniu do gojenia. Wybór odpowiedniej metody leczenia chirurgicznego ma istotne znaczenie dla zminimalizowania powikłań, którymi może być nawrót przetoki lub nietrzymanie stolca i gazów.
Jeśli zauważyłeś u siebie coś zastanawiającego, nie zwlekaj z wizytą u specjalisty. Nie czuj skrępowania! Pamiętaj, że Ciebie spotyka to po raz pierwszy w życiu ale Twój lekarz w Zduńskowolskim Szpitalu Powiatowym w Zd-woli takich i trudniejszych przypadków od lat widuje wiele, każdego dnia!
